الگوهای اندازه‌گیری مقیاس معادل خانوار و محاسبه آن در ایران

طرح مسأله: مفهوم مقیاس معادل خانوار به عنوان شاخصی از تاثیر خصوصیات خانوار بر الگوی مصرف آن مطرح می‌باشد. در مطالعه حاضر مروری بر ادبیات موجود در مورد این مفهوم مهم و ناشناخته در اقتصاد ایران خواهیم داشت. روش تحقیق: در مطالعه حاضر، مفهوم مقیاس معادل خانوار باتوجه به ویژگی‌های گوناگون خانوار ـ اندازه خانوار، سن اعضای آن، شهری یا روستایی بودن ـ محاسبه می‌شود و تاثیر این خصوصیات بر الگوی مصرف آن خانوارهای مختلف ارائه می‌شود. در ادامه, الگوی جورگنسون ـ اسلسنیک به عنوان یکی از مناسب‌ترین روش‌ها معرفی می‌شود و مقیاس معادل عمومی خانوار برای خانوارهای دارای خصوصیات مختلف نسبت به خانوار مرجع ـ خانوار دو نفره شهری ـ با استفاده از این الگو محاسبه می‌شود و از این شاخص برای مقایسه رفاه خانوارهای دارای خصوصیات جمعیتی مختلف استفاده می‌گردد. دوره زمانی مورد بررسی از 1363 تا 1382 است و از داده‌های مقطعی سال 1381 برای محاسبه تاثیر خصوصیات بر الگوی مصرف خانوار استفاده شد. یافته‌ها و نتایج: نتایج این تحقیق می‌تواند به عنوان عامل تعدیل‌کننده الگوی مصرف خانوارهای متفاوت برای مقایسه آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد و از بروز اشکالات ناشی از فروض ساده‌کننده ـ مثل در نظر گرفتن درآمد سرانه - جلوگیری نماید. ضمناً نتایج حاصله می‌توانند مبنای سیاست‌گذاری‌های تخصیص یارانه‌های کالاهای مصرفی قرار گیرند.